Patronalak 'absentismoa beraien kontuetan duen eraginaz' aipatzen duen bitartean, guk 2024an gutxienez 63 pertsona lan-istripuz hil direla eta 100.000 pertsona baino gehiagok istripua izan dutela esaten dugu.

« CCOO eta UGTk absentismoari buruzko proposamenak mahai gainean jarri dituzte,  osasuna 2. mailan utziz  »

Patronalak urteak daramatza absentismoa ekonomia astintzen duen arazo handietako bat dela errepikatzen. Gure osasuna erabat baztertuz eta agerian utziz kezkatzen dituen gauza bakarra beren onurak direla.

Ez da berria patronalak mezu hori errepikatzea aspertu arte, baina berria da gobernuen eta sindikatu batzuen jarrera. Joan den udan, Espainiako Gobernuak, CCOOk eta UGTk patronalaren presioei heldu diete, eta absentismoari buruzko proposamenak mahaigaineratu dituzte, osasuna bigarren mailan uzten dutenak. Sekretu osoz, Espainiako Gobernuak, UGTk eta CCOOk akordio bat sinatu zuten, erretiro-adina are gehiago atzeratzeko eta mutuei botere handiagoa emateko bajak kontrolatzeko eta bajen iraupena laburtzeko.

Hori gutxi balitz, Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazioetako ministroak, Elma Saiz andreak, baja malguak ezartzea proposatu du, absentismoa murrizteko. Zentzugabea da autoprogresista deitzen zaion gobernu batek eta CCOO eta UGT sindikatuek beren ekintzekin patronalaren tesiak bermatzea.

Confebaskek "absentismoaren inpaktuaz bere kontuetan" hitz egiten duen bitartean, guk lanean gutxienez 63 hildako eta 2024an 100.000 istripu baino gehiago izan zirela esaten dugu.

« Erretiro-adina urtebete atzeratzeak 60 eta 70 urte bitartean  hiltzeko arriskua % 38 handitzen du  »

Hil arte lan egin

CCOO eta UGT sindikatuek, patronalak eta Jaurlaritzak sinatutako akordioaren helburua da, besteak beste, langileen benetako erretiro-adina atzeratzea. Alde batetik, hobari handiagoa eskaintzen da erretiratzeko legezko adina bete ondoren lan egindako urte bakoitzeko, eta, bestetik, erretiro aktiboa deritzona sustatzen da (erretiro-pentsioaren zati bat kobratzea lanarekin bateragarri egitea).

2019an, erretiratzeko batez besteko adina 63,9 urtekoa zen EAEn eta Nafarroan. Bost urte geroago, 2024an, benetako erretiroa 64,7 urtera atzeratu da EAEn, eta 64,6 urtera Nafarroan. Estatu osoan, historian lehenengo aldiz, erretiroa hartzeko benetako adina 65 urtetik gorakoa izan da. 65,1 urte!

Berriro ere, pentsio-kutxaren "desorekaren" pisua langileen bizkarraren gainean kargatu nahi dute. Urtetik urtera enpresa-mozkinak eta enpresen produktibitatea hazten ari direla ikusten dugun arren, askoz errazagoa da pentsio publiko bat kobratu ahal izateko urte gehiago lan egitera behartzea, pentsioen kostuak onura horietan kargatzea baino.

Gutxi balitz, neurri horiek genero-ikuspegia kontuan hartu gabe abiarazten dituzte. Frogatuta dago gaur egun lan-bizitza luzatzen dutenak lan ez hain nekagarriak eta ongien ordainduak egiten dituztenak direla, eta, jakina, talde horretan ez daudela emakumeak. Gu gara lan-bizitza oso irregularra daramagunak, "zainketen" erantzukizunaren ondorioz (neurri batean).

Oso argi izan behar dugu erretiro-adina luzatzea guztion osasunaren aurkako erasoa dela. Kalkulatzen da (FEDEA Fundazioa) erretiroa hartzeko adina urtebete atzeratzeak % 38 igotzen duela 60 eta 70 urte bitartean hiltzeko arriskua.

Argi dago lanpostuarekin dugun lotura handitzeak ez duela arazo horien konponbidea ekarriko. Gure osasunak okerrera egingo du, eta gure lan-ingurunea gero eta arriskutsuagoa izango da.

« Akordioak gaixotzeko dugun  eskubidea kaltetzen du  »

Gure osasuna ez da negozio bat

Akordioak gaixotzeko dugun eskubidearen aurka ere jotzen du. CCOOk eta UGTk, arazoaren konponbidea bajen kudeaketara bideratzean, patronalaren ikuspegia hartzen dute, eta horrek baja arbitrarioki hartzeko langileen borondateari egozten dio laneko absentismoa. Horrek bigarren mailan uzten ditu prebentzioaren sustapena eta lan-arloko legeria betetzen ez duten enpresentzako zehapenak.

Mutuei botere handiagoa eman nahi zaie jatorri traumatologikoa duten kontingentzia arruntengatiko bajak kudeatzeko. Mutualitateek osasun-sistema publikoek egin beharko luketen lan bat egiteagatik kobratuko dute. Zerbitzu publikoen pribatizazio berri baten aurrean gaude, interes ekonomikoa gure osasunaren gainetik lehenesten duena.

Denok dakigu mutuen helburu nagusia ez dela gaixotasunari berriro ekitea eta gure osasuna hobetzea, baizik eta lanera itzultzea bizkortzea, eta horrela berriro ere gainbalioa sortuko diegu enpresei. Gutako askok jasan ditugu mutuek beldurtzeko erabiltzen dituzten metodo ia mafiosoak, behar baino lehen lanean has gaitezen lortzeko. Orain arte, hori zen gure errealitatea, lanbide-jatorriko bajekin; orain, gaixotasun arruntetan esku hartzeko gaitasun hori izan dezakete.

Gure osasunerako kaltegarria den beste alderdi bat laneko ezbehar-tasa murrizteagatiko bonusak berrezartzea da. Bitxia da gure lan-osasuna babesteko modua arlo horretako legeria betetzen duena saritzea izatea. Egunero lanera joateagatik saritzen gaituztela uste duzue? Gainera, errezeta hau ez da berria. Urteetan indarrean egon ziren, eta horren ondorioz, lan-istripu "arinak" ezkutatu ziren, hobaria kobratzeko.

Elkarrizketa sozialeko estatu-mahaiaren akordioak eta Elma Saiz ministroak berriki egindako adierazpenek argi uzten digute gobernuaren helburua ez dela absentismoaren arrazoiak etetea, baizik eta patronalaren kritikak nabarmendu eta haren eskaerei amore eman nahi dietela.

« Arazoa ez da absentismoa,  gaixotzen gaituzten lan-baldintzak  baizik »

Baldintza hobeagoak, absentismo gutxiago

Akordioa dagoen absentismoaz soilik arduratzen da. ESKn argi daukagu arazoa ez dela absentismoa, baizik eta gaixotzen gaituzten lan-baldintzak. Eta horiei buruz ez da ezer aipatzen akordioan.

Beraz, absentismoa konpontzeko neurriek ez dute bajetarako sarbidea gogortu edo lanera itzultzeko prozesua bizkortu behar; pertsonen bizitza lehen planoan jarri behar da eta gure lanbide-jarduera garatzeko baldintzak hobetu behar dira. Absentismoa ez da arazoa, gero eta prekarioagoa eta seguruagoa den lan-merkatuaren ondorioa da.

Benetan absentismoa desagerrarazi nahi badute, honela hasten dira:

• Enpresek laneko prebentzioan eta osasunean inbertsio handiagoa egiteko betebeharra.
  
  
• Zehapenak laneko segurtasunaren eta osasunaren arloko lan-araudia betetzen ez duten enpresentzat.
  
  
• Lan-kargak murriztea.
  
  
• Lanaldiaren erabateko murrizketa.
  
  
• Erretiro-adina 60 urtera murriztea.

Neurri horiekin eta bizitzak erdigunean jartzen dituzten beste askorekin, absentismoa murrizteko modu bakarra izango da, eta, batez ere, pertsonak gaixotzeari uzteko lanera joateagatik.

'Matxinada' aldizkaria